Serologia
Jak rozumieć wyniki?
Reumatyzm
Co to jest?
Reumatyzm jest chorobą tkanki łącznej. Nazwa ta obejmuje różne rodzaje dolegliwości, spośród któych główna to bolesne ograniczenie sprawności mięśni i stawów. Zmiany patologiczne w obrębie chrząstki i tkanki kostnej sprawiają, że deformują się one i usztywniają.
Reumatyzm może mieć charakter: zapalny, zwyrodnieniowy i choroby z autoimmunizacji (autoagresji). Występuje także reumatyzm pozastawowy (choroba tkanek miekkich.
Badania - Interpretacja wyników
W przypadku podejrzenia choroby reumatycznej jednym z badań jest oznaczenie we krwi specyficznych ciał i antygenów. Mogą to być:
Zmiany reumatyczne dłoni.
Czynniki reumatoidalne
Przeciciała skierowane przeciwko niektórym własnym przeciwciałom (autoprzeciwciała) wytwarzanym przez organizm. Ich obecność stwierdza się u ok. 70-80% pacjentów z zapaleniem stawów. Liczba przeciwciał pozwala ocenić nasilenie choroby.
Przeciwciała antybakteryjne
Przyczyną dolegliwości stawowych mogą być infekcje bakteryjne. Po wykonaniu badania krwi na przeciwciała bakteryjne wiadomo, czy pacjent przebył infekcję i jakie drobnoustroje ją wywołały.
Antygen HLA-B27
Antygeny to substancje, które wywołują odpowiedź systemu odpornościowego, czy;li powodują powstawanie przeciwciał. Antygen HLA-B27 występuje u ogromnej większości pacjentów cierpiących na reumatyzm, wskazuje również na genetyczną podatność na choroby reumatyczne. Obecność tego antygenu nie oznacza jednak, że posiadająca go osoba zachoruje. Dziś uważa się, że rozwój reumatyzmu rozpoczyna infekcja bakteryjna. Chorobę mogą także wyzwolić alergie pokarmowe lub nieprawidłowe funkcjonowanie jelit. Zaburzenia te zwiększają ilość krążących po organizmieantygenów wywodzących się z jelit. Układ odpornościowy dostrzega w tych substancjach wroga. By zwalczyć ponadprogramowe antygeny, zaczyna produkować przeciwciała, które przy okazji atakują tkanki łączne, powodują dolegliwości reumatyczne.
Borelioza
Kleszcz
Co to jest?
Choroba przenosi się na człowieka po ukąszeniu przez kleszcza zakażonego krętkiem boreliozy. po upływie od 4 dni do kilku tygodni w miejscu wniknięcia krętka pojawia się twz. rumień wędrujący - zaczerwienione znamię, czasami lekki swędzące lub kłujące. Niestety około 30% zakażeń następuje bez wystąpienia rumienia.
Po kilku tygodniach dołączają także inne objawy choroby: gorączka, poty, dreszcze, fale gorąca, powiększenie węzłów chłonnych oraz
- w dalszej kolejności - objawy neurologiczne: zapalenia korzeni nerwowych, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, porażenia nerwów czaskowych (szczególnie porażenie nerwu twarzowego).
W późnej boreliozie, która rozwija się nawet po kilkunastu miesiącach od zakżenia, mogą dołączyć bóle stawów, przewlekłe zanikowe zapalenia skóry, zaburzenia przewodnictwa w sercu.
Badania - Interpretacja wyników
Sposobem wykrycia boreliozy jest badanie obecności przeciwciał przeciwkrętkowych we krwi. Pojawiają się one dopiero po kilku tygodniach od zachorowania - badanie trzeba zrobić ok. 4 tygodni po ukąszeniu przez kleszcza. W późnym stadium choroby wykrywa się jedynie ok. 1/3 przypadków.
Występuje wiele odmian i podtypów krętków boreliozy i nie wyszystkie są wykrywane przez testy. Część ludzi zdrowych także może mieć przeciwciała po zachorowaniu i samoistnym wyleczeniu. Dlatego w świeżych przypadkach wskazane jest powtórzenie badania po 4 tygodniach, aby stwierdzić wzrost ilości przeciwciał.
Jeśli wyniki są ujemne, a lekarz podejrzewa jednak chorobę, warto wykonać powtórne badania w innym laboratorium, gdzie wykorzystywana jest odmienna metoda oznaczania przeciwciał. Zwiększa się w ten sposób szansę na uzyskanie wyniku dodatniego.
Cytomegalowirus
Co to jest?
Tą chorobą najczęściej zarażamy się jak prziębieniem. U zdrowych osób infekcja zwykle przebiega bezobjawowo bądź ogranicza się do wystapienia objawów podobnych do grypy, którym może towarzyszyć powiększenie wątroby i śledziony. W większości przypadków organizm sam sobie radzi z zakażeniem.
Badania - Interpretacja wyników
Zakażenie cytomegalowirusem jest powszechne - przeciwciała antywirusowe we krwi występują u ok. 30-90% ludzi. CMV może być jednak groźny dla kobiet w ciąży i ludzi z upośledzoną odpornością. Trzeba wtedy wykonać badanie na obecność przeciwciał
Wyniki:
Cytomegalowirusowa infekcja pneumocytów płucnych.
IgM (-) IgG (-)
IgM (+) IgG (-)
IgM (+) IgG (+)
IgM (-) IgG (+)
brak zakażenia
zakażenie świeże
choroba w pełni
stan po przebyciu chroby (choroba w uśpieniu)
Helicobacter pylori
Helicobacter pylori w mikroskopie elektronowym.
Co to jest?
Bakterie Helicobacter pylori moga powodować przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka, są odpowiedzialne za powstawanie choroby wrzodowej, choć możę ona dotknąć również osoby niezakazone bakteriami Helicobater pylori.
Badania - Interpretacja wyników
Test serologiczny
Można go zrobić samemu, bo w aptekach są dostępne zestawy do wykonania badania w warunkach domowych. Test wykazuje obecność przeciwciał w bardzo prosty sposób podobny do testów ciążowych.
Badanie polega na oznaczeniu w surowicy krwi lub ślinie przeciwciał IgG przeciwko H. pylori. Pomaga rozpoznać infekcję, ale nie nadaje się do
potwierdzenia wyleczenia - dodatni wynik utrzymuje się nawet 28 miesiący po likwidacji bakterii w żołądku, bo przeciwciała IgG tak powloi znikają z surowicy krwi.
Helicobacter pylori IgG test ilościowy
to badanie serologiczne wykonywane w laboratorium. Wykryw we krwi obecność reakcji odpornosciowej organizmu na zakażenie bakterią. Czas oczekiwania na wynik wynosi tylko 1 dzień.
HIV
Co to jest?
HIV - ludzki wirus upośledzenia odporności - wywołuje chorobe AIDS, czyli zespół nabytych niedoborów immunologicznych. Niedobory odpornościpowodują, że organizm jest bezbronny wobec zakażeń wywołanych drobnoustrojami, które w normalnych warunkach sa łatwo zwalczane. Powstaja nowotwory, pojawiaja się rozmaite defekty i zaburzenia neurologiczne, szczególnie w ośrodkowym układzie nerwowym.
Medycyna zna sposoby, by ograniczać szerzenie się HI/v. Lekarze wiedzą także, jak opiekowac się pacjentem zakażonym HIV już od wczesnych faz zakażenia, tak aby pozostawał on w możliwie najlepszym stanie zdrowia. Dlatego ważne jest wykonanie badania w kierunku zakażenia HIV przez osoby, które w ciągu ostatnich 15 lat uczestniczyły w ryzykownych zachowaniach: uprawiały seks bez prezerwatywy, wstrzykiwały sobie dożylnie narkotyki bądź sterydy, miały transfuzje krwi lub otrzymały przeszczep.
Schemat budowy wirusa HIV.
Badania - Interpretacja wyników
Test wykrywa obecność przeciwciał anty-HIV, które są produkowane przez organizm po zakażeniu. Można je wykryć zazwyczaj po
6 tygodniach od chwili zakażenia, gdyż wtedy ilość przeciwciał będzie wystarczająco duża. Badanie można wykonać anonimowo. Jego wynik objęty jest tajemnica lekarska i służbową.
Poddając sie testowi na obecność HIV, trzeba pamiętać o tzw. okienku serologicznym, czyli okresie od chwili zakażenia HIV do momentu pojawienia sie we krwi przeciwciał skierowanych przeciwko wirusowi HIV w ilości, którą da się wykryć w tym badaniu krwi. Trwa ono od 3 do 12 tygodni. Wykonany wówczas test przesiewowy pomimo obecności wirusa w organizmie nie wykrywa zakażenia HIV (jest ujemny). Osoba w okienku serologicznym może przenieść zakażenie na innych.
Wyniki:
test HIV (-)
ujemny - oznacza, że przeciwciała HIV nie zostały wykryte w organizmie, lecz nie daje gwarancji, że pacjent nie został zakażony. Może być potrzebny dłuższy okres, aby zwiększyła się liczba przeciwciał HIV. Test należy wykonać powtórnie po upływie ok. 6 miesięcy.
test HIV (+)
dodatni - oznacza, że przeciwciała HIV zostały wykryte w organizmie. Pozytywny wynik testu wymaga powtórzenia oraz wykonania testu potwierdzenia.
Bibliografia:
M. Michalska, W. Sroczyński - "Jak interpetować wyniki badań lekarskich"
Encyklopedia internetowa Wikipedia