Morfologia krwi obwodowej
Jak rozumieć wyniki?
Hematokryt (hct)
Co to jest?
Hematokryt to procentowy stosunek krwinek czerwonych do osocza krwi. Wskaźnik ten jest nieco wyższy u mężczyzn niż u kobiet.
Norma:
kobiety 37-47 %
mężczyźni 40-54 %
Interpretacja wyników
Jeśli w wynikach widnieje wyraźnie podwyższony hematokryt, świadczy to o odwodnieniu organizmu (zwieksza się objętość stałych składników krwi, bo osocze składa się przede wszystkim z wody). Gdy wskaźnik ten ulega obnizeniu, mozemy mieć do czynienia z anemią. Zwykle podwyższeniu lub obniżeniu hematokrytu towarzyszy nieprawidłowy wynik badania poziomu krwinek czerwonych.
Średnia masa hemogolbiny
w krwince czerwonej (mch)
i średnie stężenie hemoglobiny
w krwince czerwonej (mchc)
Co to jest?
Wartości te są niezbędne w diagnozowaniurodzaju anemii, zjaka mamy do czynienia. To na podstawie tych wyników lekarz wie, jak zareagować: czy podawać pacjentowi kwas foliowy, żelazo, witaminę B12, czy też przyczy niedokrwistości szukać zupełnie gdzie indziej.
Norma:
mch 27-33 pg
mchc 33-36 g/dl
Interpretacja wyników
Poza wspomnianymi już niedoborami kwasu foliowego, żelaza, witaminy B12 nienormatywne mch i mchc mogą świadczyć np. o: ostrym krwawieniu, anemii aplastycznej (zatrucie chloramfenikolem), posocznicy, chorobie nowotworowej, zatruciu ołowiem.
Stężenie hemogolbiny (hgb)
Interpretacja wyników
Wzrost stężenia hemoglobiny może świadczyć o nadkrwistości np. zakrzepicy. Spadek to sygnał o anemii (niedokrwistości).
Co to jest?
Znaczenie hemoglobiny dla organizmu trudno przecenić. Jedna jej cząsteczka może łączyć się aż z czterema cząsteczkami tlenu (połaczenia są nietrwałe - hemoglobina dostarcza tlen do komórek, porzuca go tam i wraca z ładunkiem dwutlenku węgla). Jedna krwinka czerwona może zawierać nawet 270 cząsteczek hemoglobiny.
Norma:
kobiety niebędące w ciąży 12-16 g/dl
kobiety ciężarne 11-14 g/dl
mężczyźni 14-18 g/dl
Średnia objętość krwinki czerwonej
(sok, mcv)
Co to jest?
Nie należy bagatelizować tego punktu na wydruku badania morfologii krwi. Bywa tak. że organizm produkuje mniejszą liczbę krwinek, ale mają one większą objętość. potrafi to skutecznie zrekompensować niedobory ilościowe.
Norma:
sok, mcv 86-96 fl
Interpretacja wyników
Jeśli mcv jest powyżej normy (krwinki sa za duże), mówimy o makrocytozie, jeśli natomiast mcv jest ponizej dolnej granicy normy (krwinki czerwone są zbyt małe) - o mikrocytozie. Najczęstszą przyczyną obniżonej objętości krwinki czerwonej jest niedobór żelaza w organizmie, natomiast przy podwyższonej wartości zwykle mamy zwykle do czynienia z niedoborem kwasu foliowego lub witaminy B12. Uzupełnienie tych składników najczęściej powoduje powrót do normy.
OB
Co to jest?
Odczyn Biernackiego (czasami można spotkac się z nazwą opad) to pomiar szybkości opadania krwinek czerwonych umieszczonych w probówce napełnionej cytrynianem sodu. Erytrocyty mają zawsze ujemny ładunek elektryczny, co zapobiega ich skupianiu się (krążąc po organizmie, zawsze się od siebie odpychają). Poza organizmem człowieka krwinki czerwone traca ujemny ładunek, skupiaja się i opadaja na dno naczynka.
Zjawisko to opisał Edmund Biernacki w 1894 r. i powiazał zwiększenie szybkości opadaniakrwinek z konkretnymi jednostkami chorobowymi. Fizjologicznie prędkośc opadania erytrocytów jest większa u kobiet niż u mężczyzn. Dodatkowo wartość czynnika OB zwiększa się po posiłku, w czasie cyklu miesiaczkowego i ciąży.
Interpretacja wyników
OB zdecydowanie podwyższa się w przypadku: gruźlicy, ostrej choroby reumatycznej, zawału mięśnia sercowego, (ogromny wzrost nawet do trzycyfrowego wyniku!), chorób z autoagresji (autoalergia, kolagenozy), niedoczyności lub nadczynnosci tarczycy, stanów zapalnych w organizmie i chorób rozrostowych (nowotwory). Szybkość opadania zmniejsza się podczas: czerwienicy i cięzkich postaci niedokrwistości sierpowatokrwinkowej, niewydolności mięśnia sercowego, żółtaczki i w czasie wstrząsu anafilaktycznego.
Norma:
noworodki 1-2 mm/h
niemowlęta do 6. miesiąca życia 11-22 mm/h
dziewczynki i kobiety do 60 roku życia 3-15 mm/h
kobiety po 60. roku życia 3-20 mm/h
chłopcy i mężczyźni do 60. roku życia 1-10 mm/h
mężczyźni po 60. roku życia 1-15 mm/h
CRP
Co to jest?
CRP to białko reaktywne wytwarzane wątrobie i komórkach tłuszczowych, które bierze udział w odpowiedzi immunologicznej na niektóre choroby. Jego podwyższony poziom sygnalizuje więc, że w organizmie pojawiłsię stan zapalny lub jakies inne schorzenie. Jest to białko fazy ostrej i w trakcie infekcji jego stężenie we krwi może wzrosnąć 1000-krotnie w ciągu 1 dnia!
Norma:
kobiety 4,0 mg/l
mężczyźni 5,8 mg/l
Interpretacja wyników
CRP zwykle rośnie lub malaje proporcjonalnie do zmiany wartości OB. Dzieje się tak m.in.: w czasie stanów zapalych, chorób nowotworowych, po urazach i zawale serca, przy infekcjach pasożytniczych, grzybicznych, wirusowych, bakteryjnych.
Budowa białka CRP
Bibliografia:
M. Michalska, W. Sroczyński - "Jak interpetować wyniki badań lekarskich"
Encyklopedia internetowa Wikipedia