Morfologia krwi obwodowej
Jak rozumieć wyniki?
Krwinki czerwone (rbc, erytrocyty)
Co to jest?
Krwinki czerwone to podstawowy składnik krwi (właśnie one nadaja jej czerwony kolor). Odpowiadaja przede wszystkim za transport tlenu i dwutlenku węgla w organizmie. Główny składnik erytrocytów - hemoglobina - w płucach łaczy się z cząsteczkami tlenu, a później przez naczynia krwionośne (tętnice) dostarcza je do poszczególnych narzadów (mózgu, nerek, wątroby itd.). Tam miejsce tlenu zajmuje dwutlenek węgla i erytrocyty żyłami wracają do płuc. Cała operacja utlenowania ( wymiany gazowej) nie yłaby możliwa be z żelaza, które w tym procenie odgrywa rolę łącznika tlenu z hemoglobiną.
Krwinki czerwone żyją ok. 120 dni. Później są niszczone w śledzionie. Organizm stale musi produkować nowe. Wszystkie komórki krwi są wytwarzane w szpiku kostnym.
Norma:
kobiety 4,2-5,5 mln/µl
mężczyźni 4,5-6,0 mln/µl
Interpretacja wyników
Znacznie podwyższony poziom krwinek czerwonych może świadczyć oerytrocytozie, a obnizony o erytropenii. Erytrocytoza jest bardzo rzadko spotykanym schorzeniem. Może byc spowodowana nowotworowym rozrostem krwinek, niedotenieniem lub zwiększonym wydzielaniem erytropoetyny (hormonu pozowdujacego wytwarzanie krwinek czerwonych). Zdecydowanie częstszą dolegliwością jest niedokrwistość, czyli obnizony poziom erytrocytów. Może być spowodowana wieloma czynnikami, bowiem do wytwarzania krwinek
Krwinki czerwone (erytrocyty).
czerwonych szpik potrzebuje ogromnej liczby składników. Niezbędne są mu m.in. aminokwasy, żelazo, glukoza, kwas foliowy, witamina B12 i witamina B6. Niedobór choćby jednego z tych składników obniża poziom czerwonych ciałek.
Krwinki białe (wbc, leukocyty)
Co to jest?
Białe krwinki to nasi najwieksi sprzymierzeńcy w walce z chorobami. Ich podstawowym zadaniem jest bowiem ochrona organizmu przed wirusami i bakteriami. Są głównym elementem skomplikowanego układu immunologicznego. Mechanizm ochrony jest prosty. Gdy wróg (bakteria, wirus) wedrze się do organizmu, wydziela charakterystyczne dla siebie substancje chemiczne. Dla układu immunologicznego jest to sygnał do działania. We krwi błyskawicznie zwiększa się poziom leukocytów, które wędrują w miejsce zmienione chorobą, zwykle do tzw. przestrzeni międzykomórkowej. Tam zaczyna się bezkompromisowa walka. Krwinki białe wyzwalaja enzymy trawienne albo czynniki utleniające i skutecznie niszczą drobnoustroje.
Norma: 4-10 tys/µl
Interpretacja wyników
Wzrost liczby krwinek białych we krwi to leukocytoza, natomiast spadek nazywamy leukopenią. Podwyższenie spowodowane jest zwykle toczącym się gdzies w organizmie stanem zapalnym. Poziom leukocytów rośnie także w przebiegu chorób nowotworowych, w czasie zakażeń i po uszkodzeniu tkanek. Leukocytoza nie zawsze jest objawem chorobowym. Krwinek białych przybywa, np. jeśli człowiek jest narażony na działanie wysokiej temperatury, choćby w czasie upalnego lata, po opalaniu się na słońcu itd., a także w ciąży oraz w czasie wysiłku fizycznego i po nim.
Główne przyczyny wywołujące leukopenie to: przewlekłe choroby krwi i szpiku kostnego ( w tym białaczki), ostre i przewlekłe zatrucia substancjami organicznymi (rozpuszczalniki, kleje, farby olejne itp.), leki (np. cytostatyki), zakażenia wirusowe, niedobory witamin (np. B12), choroby powodujące powiększenie śledziony (np. nadcisnienie wrotne, przewlwkłe choroby wątroby), ciężkie niedozywienie lub przewlekły stres.
Krwinki białe (leukocyty).
Wzór odsetkowy krwinek białych
(neut, eos, baso, mono, lymph)
Co to jest?
We krwi zdrowego człowieka występują 3 rodzaje krwinek białych: granulocyty, monocyty (mono), limfocyty (lymph). Natomiast granulocyty dzieli się na: obojętnochłonne (neut, neutrocyty), kwasochłonne (eos, eozynocyty) oraz zasadochłonne (baso, bazocyty). Zwiększenie lub obnizenie poziomu kazdego z nich może świadczyć o różnych chorobach. W laboratorium oznacza się procentowy udział wszystkich białek we krwi.
Norma:
neut 2-7 tys/µl (50-70%)
eos 80-360/µl (1-5%)
baso 0-90/µl (0-1%)
mono 80-590/µl (2-6%)
lymph 1-3,6 tys/µl (25-40%)
Interpretacja wyników
neut - podstwowe przyczyny zwiększonej liczby granulocytów obojetnochłonnych to: zakażenia bakteryjne, choroby reumatyczne, grzybica, białaczka, silne krwawienia i palenie papierosów.
eos - wzrost liczby granulocytów kwasochłonnych często jest bardzo dobra informacją. Świadczy bowiem o tym, że organizm jest w ostatniej fazie walki z zakażeniem (następuje zdrowienie). Niestety może to także być oznaką chorób alergicznych (astma, atopowe zapalenie skóry), pasożytniczych (np. robaczyc) i szkarlatyny.
baso - zbyt wiele granulocytów zasadochłonnych nie musi być złą wiadomością, bo występuje już w pierwszych dniach ciąży. Podwyższa się także w czasie stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych. Świadczy jednak równiez o ciężkich chorobach nerek czy wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.
mono - podobnie jak w przypadku zwiększenia się poziomu eozynocytów wzrost liczby monocytów wskazuje na ustepujace zakażenie organizmu. to często objaw mononukleozy, może także świadczyć o rozwijającej się gruźlicy i chorobach zapalnych jelita grubego.
lymph - liczba limfocytów wzrasta zwykle w czasie zapaleń wirusowych, choć może to być wywołane także nadczynnością tarczycy.
Płytki krwi (plt, trombocyty)
Co to jest?
Podstawowy czynnik przyczyniający się do krzepnięcia krwi, gojenia ran i fibrynolizy (rozpuszczania skrzepów). To właśnie płytki krwi rozpoczynaja ciag reakcji chemicznych, w wyniku których fibrynogen zostaje przekształcony w fibrynę. Jej cząsteczki sklejają sie i w ten spobób powstaje siateczka wypełniająca zranione miejsce. Na tak misternie utkanej przeszkodziezatrzymuja się erytrocyty i trombocyty (powstaje skrzep).
Ciekawa jest budowa trombocytów. Strukturą przypominają one komórki (otoczone są np. typową błoną komórkową), choć w istocie nimi nie są, bo nie posiadają jądra. Trombocyty nazywa się płytkami krwi, bo wyglądają jak bezbarwne spłaszczone dyski.
Norma: 150-400 tys/µl
Interpretacja wyników
Wzrost liczby płytek krwi towarzyszy zazwyczaj przewlekłym zakażeniom i stanom niedoboru żelaza (więcej niż 600 tys. - nadpłytkowość samoistna, czerwienica prawdziwa). Pojawia się także po wysiłku fizycznym. Spadek poniżej normy może być spowodowany uszkodzeniem szpiku (gdzie płytki krwi są wytwarzane) lub działeniem niektórych leków, alkoholu. Niebezpieczny jest spadek poniżej
50 tys./µl
Od lewej do prawej: erytrocyt, trombocyt, leukocyt
(obraz ze skaningowego mikroskopu elektronowego).
Bibliografia:
M. Michalska, W. Sroczyński - "Jak interpetować wyniki badań lekarskich"
Encyklopedia internetowa Wikipedia