Badanie ogólne moczu
Jak rozumieć wyniki?
Ciężar właściwy moczu
Co to jest?
Zależy od ilości wydalonych z moczem końcowych produktów przemian ustrojowych - głównie mocznika, lecz także soli - i ilości wydalonej wody. Ciężar właściwy zwiększy się, gdy w dniu poprzedzającym badanie spożyjemy mniej płynu niż wynosi dzienne zapotrzebowanie, a obniży, jeśli bęziemy zbyt dużo pić, szczególnie w późnych godzinach wieczornych.
Norma:
ciężar właściwy 1,005-1,035 kg/l
Interpretacja wyników
Wynik poniżej normy może sygnalizować: cukrzycę, niewydolność nerek, zapalenie kłębkowe nerek, zapalenie śródmiąźszowe nerek. Wynik powyżej normy może być spowodowany: odwodnieniem, biegunką, wymiotami, nadmiernym poceniem się, obecnością patologicznych substancji w moczu (białko, cukier), niewydolnością serca (związaną z obniżonym napływem krwi do nerek), zwężeniem tętnic nerkowych, zespołem SIADH (nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego).
Uwaga! Zbyt niski lub zbyt wysoki ciężar właściwy jest zwykle związany z za dużym lub zbyt małym nawodnieniem organizmu. Właściwą diagnozę może postawić wyłącznie lekarz.
Test paskowy używany do szybkiej oceny ogólnych właściwości fizykochemicznych moczu.
Barwa moczu
Co to jest?
Naturalnym barnikiem moczu jest urochrom, który zabawia go na żółto. Prawidłowa barwa jest słomowożółta. Im organizm jest bardziej odwodniony, tym kolor moczu jest ciemniejszy - po wypiciu dużej ilości płynów staje się niemal bezbarwny, a w przypadkach dużego odwodnienia pomarańczowobrązowy. Zabarwnienie moczu zmieniają także różne barwniki, np. gdy: zjemy buraczki - mocz staje się różowy, zażywamy dużo witaminy B - jest intensywnie żółty, leczymy zakażenie dróg moczowych błękitem metylenowym - przybiera barwę niebieskozielonkawą.
Norma:
barwa moczu słomkowa, jasnożółta, żółta
Interpretacja wyników
Czerwone lub krwiste zabarwienie moczu świadczy o utracie krwinek czerwonych przez układ moczowy np. przy ciężkich uszkodzeniach nerek, w skazie krwotocznej lub na skutek obecności kamieni w drogach moczowych. Barwa brunatna wskazuje za zawartość w moczu bilirubiny i może towarzyszczyć żółtaczce. Powinniśmy się również zaniepokoić, gdy przybiera on kolor żółtobrązowy, czerwonobrązowy, zielony, niebieski, czarny, fioletowy, pomarańczowy lub staje się mętny.
Przejrzystość moczu
Co to jest?
Zwykle mocz jest przejrzysty i klarowny lub lekko mętny. Najczęstszą przyczyną zmętnienia jest wytrącanie się soli fosforanowych, moczanowych i szczawianowych. Czasami jednak jego przyczyną jest domieszka krwi, ropy, dużej ilości bakterii lub kuleczek tłuszczu.
Norma:
przejrzystość moczu przejrzysty, klarowny
Interpretacja wyników
Mętny mocz może występować w ropnych zapaleniach dróg moczowych i niektórych postaciach kamicy nerkowej.
Odczyn moczu
Co to jest?
Odczyn (pH) moczu zależy od zawartości w nim wolnych jonów wodorowych. Ich obecność (w większej lub mniejszej ilości) jest wynikiem wydalania przez nerki kwasów nieorgnicznych oraz organicznych powstających w przemianach wewnątrzustrojowych.
Źródłem kwasów w organizmie jest pożyweienie bogate w białko, dlatego bardziej kwaśny odczyn moczu (niska wartość pH) mają ludzie na diecie mięsnej. Odczyn moczu będzie natomiast zdecydowanie bardziej zasadowy (wyższa wartość pH) u osób spożywających przede wszystkim warzywa lub przetwory mleczne.
Norma:
odczyn moczu pH 4,5-7,8 (lekko kwaśny)
Interpretacja wyników
MętWynik poniżej normy może świadczyć o długotrwałym głodzeniu sie, gorączce, niewłaściwie kontrolowanej cukrzycy. Wynik powyżej normy wskazuje na: zakażenie dróg moczowych, niektóre typy kamicy nerkowej, zakażenia układu moczowego bakteriami rozkładającymi amoniak.
Białko w moczu
Co to jest?
W moczu ludzi zdrowych dopuszczalna jest obecność najwyżej śladowej ilości białka. Jego stężenie może się zmieniać w zależności od pory dnia, dlatego w celu uzyskania dokładnych danych o wielkości białkomoczu powinno się określać ilość białka wydalonego wraz z moczem w ciągu doby.
Norma:
białko w moczu <100 mg na dobę
Interpretacja wyników
Wynik powyżej normy wskazuje na: choroby nerek lub dróg moczowych, niewydolność krążenia, infekcje ogólnoustrojowe z wysoką gorączką. Białkomocz może się pojawić u całkiem zdrowych młodych ludzi po dużym wysiłku fizycznym i pod wpływem zimna.
Bibliografia:
M. Michalska, W. Sroczyński - "Jak interpetować wyniki badań lekarskich"
Encyklopedia internetowa Wikipedia